Algemene uitleg
1. Doelstelling
​
Het doel van de lichtmeter-app is om jongeren in verschillende betekenisvolle contexten metingen te laten uitvoeren door middel van dit meetinstrument en hen te laten reflecteren over de bekomen resultaten.​
​
2. Omschrijving
​
​Een lichtmeter meet de verlichtingssterkte in lux (eenheid van verlichtings-sterkte) via de camera van een tablet. Het maakt dus gebruik van de sensoren die reeds ingebed zitten in de tablet, waardoor men geen extra toestellen moet aanschaffen zoals een aparte lichtmeter.
Dit is dus een heel ander soort app, dan bijvoorbeeld de app 'fysica op school'. Het vraagt van de leerkracht om zelf na te denken over wat met deze handige functie van de tablet kan gedaan worden, aangezien het geen kant en klare app is.
​
3. Hoe werkt deze lichtmeter?
Aangezien deze lichtmeter gebruik maakt van de camera van de tablet, wordt telkens nagegaan in welke mate het diafragma van de tablet is geopend. Een diafragma is de opening in de lens die een bepaalde hoeveelheid licht door kan laten of tegen kan houden. Hoe kleiner het diafragma, hoe minder licht er aanwezig is. De verlichtingssterkte wordt dus berekend op basis van deze opening.
​
4. Een inkijk in de app...
IPAD
ANDROID
Toepassingen gelinkt aan de eindtermen
1. Eén plantje wordt op een zonnige plaats gezet, het andere wordt afgeschermd van de zon. Leerlingen kunnen regelmatig de verlichtingssterkte meten bij beide plantjes en dit in verband brengen met de groei van beide plantjes.
Op deze manier kunnen ze via onderzoekend leren zelf tot het concept 'fotosynthese' komen (Eerste graad, A-stroom, ET 13).
3. Afhankelijk van de functie van het lokaal, gelden andere verlichtingsnormen. Omdat je in een klaslokaal moet kunnen lezen en schrijven heb je daar meer licht nodig dan bijvoorbeeld in een gang. Leerlingen kunnen hun metingen vergelijken met deze norm en zo nadenken over duurzame levensstijlen (Eerste graad, A-stroom, ET 27 en B-stroom, ET 17; tweede graad, ASO, ET 4; derde graad, ASO, ET 6).
5. Laat de leerlingen verschillende kleurfilters plaatsen tussen een lichtbron en de tablet. Laat ze hierbij meten hoeveel licht er per kleurfilter doorgelaten wordt.
Op deze manier kunnen leerlingen zelf ontdekken of alle kleuren evenveel licht doorlaten of bepaalde kleuren meer of minder licht weerkaatsen. Hierna kunnen de leerlingen hun resultaat proberen verklaren (Tweede graad, ASO, ET F - 18).
7. Laat de leerlingen de nauwkeurigheid van de lichtmeter-app nagaan door de resultaten te vergelijken met de resultaten van een aparte lichtmeter. Op deze manier kunnen leerlingen leren om kritisch om te gaan met meetinstrumenten door de nauwkeurigheid ervan te verifiëren.
Deze meting kan daarnaast ook vergeleken worden met de eigen waarneming van de leerlingen: als ik met het blote oog kijk, waar denk ik dan dat de verlichtingssterkte het grootste is en waar is de verlichttingssterkte volgens de app het sterkste? (Eerste graad, A-stroom, ET 23 en B-stroom, ET 1 en ET 2; tweede graad, ASO, ET 2)
2. Toepassing 1 kan eveneens met een t-shirt uitgevoerd worden. De leerlingen kunnen dan observeren welk effect licht heeft op een t-shirt.
Daarna kan nagedacht worden over de reden waarom de ene t-shirt verkleurd is en waarom de andere niet (Tweede graad, ASO, ET C - 16 en ET F - 18).
4. Bij het leren over verbranding en verbrandingsprocessen, wordt vaak magnesiumlint gebruikt als voorbeeld. Tijdens deze verbranding mag echter nooit in deze vlam gekeken worden. Maar hoe fel is dit licht nu precies? Dit kan gemeten worden door middel van de lichtmeter-app (Eerste graad, A-stroom, ET 21 en B-stroom, ET 2).
6. Geef de leerlingen één lichtbron en verschillende spiegels. Laat ze met deze materialen zodanig experimenteren dat ze zoveel mogelijk licht laten vallen op de tablet. Nadien kunnen er eventueel extra lichtbronnen toegevoegd worden.
Laat de leerlingen daarna nadenken over welke posities van de spiegel een grotere/ kleinere lichtweerkaastsing uitlokken en wat de reden hiervoor zou kunnen zijn (Tweede graad, ASO, ET F - 18).
8. Er kan aan de leerlingen zelf gevraagd worden om uit te zoeken op welke manier de app de verlichtingssterkte meet. Als de leerlingen ontdekt hebben dat de app dit doet aan de hand van de opening van het diafragma dat in elke tablet zit, kan gevraagd worden om andere voorbeelden te zoeken die gebruik maken van een gelijkaardig systeem, zoals het menselijk oog en een fototoestel (Eerste graad, A-stroom, ET 21).
Didactische tips
Op didactisch vlak zou er kunnen worden gewerkt aan de hand van hoekenwerk waarbij in elke hoek een andere toepassing aan bod komt.
​
Daarnaast leent probleemgestuurd onderwijs zich uitermate goed voor deze app. Probleemgestuurd onderwijs confronteert leerlingen met realistische doch eenvoudige problemen. De bedoeling is dat leerlingen in groep op zoek gaan naar antwoorden op gestelde vragen zoals op welke manier de app precies werkt en waar men dit systeem nog terug vindt (toepassing 8). Deze didactische werkvorm is zeker ook toepasbaar bij de hierboven beschreven toepassing 1, 2, 5 en 6.
​
Verder kan bij dezelfde toepassingen, namelijk 1, 2, 5, 6 en 8, eveneens de werkvorm 'Group Investigation' ingezet worden. Studenten vormen bij deze werkvorm eigen groepen waarin een onderzoek zal worden gepland en uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek worden daarna in een groepspresentatie voor de klas samengevat. De actieve kennisopbouw van leerlingen staat in deze werkvorm bovendien centraal, wat een overkoepelend doel is van onze zes voorgestelde apps.
​
Bij deze app zal de didactiek echter vaak afhankelijk zijn van de concrete toepassing waarin deze app zal worden gebruikt.
Meerwaarde
De lichtmeter-app heeft zowel een meerwaarde voor leerlingen als voor leerkrachten.
​
Meerwaarde voor leerlingen:
-
Onderzoekend leren en ontdekkend leren kan via deze app worden gestimuleerd.
-
Het is een eenvoudig hanteerbaar meetinstrument.
-
De leerlingen leren de tablet op een andere manier kennen, doordat ze met de sensoren van deze tablet aan de slag gaan. Hierdoor gaan ze misschien thuis ook uit zichzelf nog eens experimenteren met deze app.
-
Leerlingen kunnen zelf experimenteren met verschillende lichtwaarden.
​
Meerwaarde voor leerkrachten:
-
Deze app is vindbaar op alle tablets.
-
De leerkracht heeft veel pedagogische vrijheid om zelf opdrachten te verzinnen bij deze app.
-
Via deze app kan inquiry learning, uitvoerig besproken door Marcia C. Linn, worden gestimuleerd.
-
De app maakt gebruik van de sensoren die reeds ingebed zitten in de tablet, bij deze app omvat dit de lichtsensor. Dit geldt eveneens voor andere sensoren die ingebed zitten in de tablet zoals de bewegingssensor, magneetsensor, enzovoort. Doordat voor het meten van deze verschillende sensoren geen apart meetinstrument nodig is, zal dit goedkoper uitkomen voor de school.
​
Randvoorwaarden en kritische noot
-
Deze app brengt extra werkbelasting voor leerkracht met zich mee omdat men zelf activiteiten moet uitwerken en de app niet meteen kan inzetten, wat bij de app 'fysica op school' bijvoorbeeld wel het geval is.
-
Naast het meten van het licht, zitten er niet veel andere functies in de app.