Algemene uitleg
1. Doelstelling
De doelstelling van de app Fysica op school is om jongeren op een visuele en gestructureerde manier kennis te laten maken met alle verschillende onderwerpen binnen het domein van fysica.
​
​
2. Omschrijving
​
Fysica op school is een gratis app die een overzicht biedt van 15 grote delen waaruit fysica bestaat, namelijk: mechanica, zwaartekrachtveld, trillingen & golven, thermodynamica & molecuulfysica, elektrostatica, elektrische stroom, halfgeleider, stroomgeleiding vloeistoffen, elektriciteit in gassen en vacuüm, magnetisch veld, wisselstroom, optica, speciale relativiteitstheorie, atoomfysica en kernfysica.
Jongeren kunnen a.d.h.v. eenvoudige animaties inzicht krijgen in de vaak complexe materie die fysica omvat.
​
3. Hoe werkt de app?
IPAD
ANDROID
1. Er wordt vertrokken van het beginscherm. Op dit scherm kan je eender welk onderdeel van fysica aanklikken. Wanneer je dit aanklikt komen er nog subcategorieën tevoorschijn. Wanneer je dan op zo'n subcategorie klikt, kom je terecht bij de animaties die bij die categorie horen.
2. Elektrisch veld en veldsterkte. Bij dit onderdeel kan je zelf een elektrisch veld creëren (bepalen of er enkel positieve elektroden, enkel negatieve of positieve en negatieve elektroden zijn). Je kan het veld zonder of met pijltjes bekijken. De pijltjes tonen de krachten van de positieve en negatieve elektroden aan. Tot slot kan je er zelf positieve of negatieve elektroden aan toevoegen.
3. Magneet. Bij dit onderdeel zie je het magnetisch veld van een magneet met verschillende richtingaanwijzers. Je kan de magneet 360° draaien. Door op een knopje te duwen kan je ook enkel de magneet zonder het magnetische veld zien.
​
4. Beweging. Bij dit onderdeel kan je zelf bepalen of een auto rijdt, vertraagt of stopt. Ook de snelheid van de auto kan je zelf bepalen. Op de grafiek wordt de snelheid per seconde weergegeven.
4. Een inkijk in de app...
Toepassingen gelinkt aan de eindtermen
Zoals reeds vermeld bestaat de app 'fysica op school' uit 15 grote delen. In totaal zijn er onder deze verschillende grote delen wel 188 concrete toepassingen te vinden. Het is onmogelijk om deze allemaal te bespreken. Daarom zijn hieronder vier concrete toepassingen te vinden uit vier verschillende delen.
1. Als we binnen het onderdeel 'mechanica' ingaan op het subdeel 'beweging', krijgen we bovenstaand beeld te zien. De variabele 'snelheid' van de auto kan handmatig worden aangepast. Op de kilometerteller zien de leerlingen hoeveel kilometer per uur de auto exact rijdt. Daarnaast zien de leerlingen op de grafiek bijvoorbeeld hoeveel seconden per meter de auto rijdt (wat dus zal veranderen als de variabele 'snelheid wordt aangepast) en de versnelling van de auto. Verder kunnen de leerlingen de auto ook stoppen, als ze bijvoorbeeld tussentijds reeds willen weten hoe de grafiek horende bij de auto vorm krijgt (Tweede graad, ASO, ET F - 1; derde graad, ASO, ET F - 4).
2. Binnen het onderdeel 'elektrische stroom' is het subdeel 'elektrisch netwerk' te vinden. Begrippen spanning, stroomsterkte, weerstand, vermogen en hun onderlinge verbanden worden visueel voorgesteld binnen dit onderdeel. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld een aantal groene draden wegnemen en kijken welk effect dit teweeg brengt bij de verschillende parameters. Daarnaast kunnen de leerlingen klikken op het symbool 'i' indien ze de exacte stroomsterkte en spanning willen kennen van de verschillende elementen in dit elektrisch netwerk (Derde graad, ASO, ET F - 6).
4. Als we binnen het onderdeel 'kernfysica' ingaan op het subdeel 'kernreactie', krijgen we zowel van transmutatie, kernfusie, kernslijting als kettingreactie een visuele voorstelling te zien. Bij elke reactie staat bovendien de chemische formule er telkens bij vermeld. Via dit onderdeel kan de leerkracht eveneens een fysisch verschijnsel dat met het blote oog niet zichtbaar is, toch visueel aanbrengen bij de leerkrachten (Derde graad, ASO, ET F - 3).
3. Het onderdeel 'kernfysica' omvat het subdeel 'atoommodel', Binnen dit subdeel zijn verschillende atoommodellen visueel voorgesteld. Hierboven ziet u een voorbeeld van het atoommodel van Arnold Sommerfield, waarbij goed zichtbaar is welke banen de elektronen precies afleggen. Via dit onderdeel kan de leerkracht een fysisch verschijnsel dat met het blote oog niet zichtbaar is, toch visueel aanbrengen bij de leerlingen (Eerste graad, A-stroom, ET 18; tweede graad, ASO, ET C - 8).
Didactische tips
Wanneer en hoe in te zetten in de klas?
​
De app Fysica op school kan ten eerste perfect gebruikt worden als visuele illustratie voor de verschillende onderdelen binnen fysica. Het lijkt ons interessant dat de leerkracht eerst uitleg geeft over het onderdeel van fysica waarover geleerd zal worden (vb. Mechanica), en dat de leerlingen nadien a.d.h.v. de animaties verder kunnen gaan verkennen. Hierbij kan de leerkracht eventueel richtvragen opstellen die de leerlingen tijdens hun exploratie moeten oplossen.
​
Ten tweede kan deze app gebruikt worden als een soort 'flipping the classroom' principe. De leerkracht kan de leerling vragen om de werking van een specifiek onderdeel binnen fysica (vb. Hefboom principe) thuis zelf te gaan ontdekken en hen vragen om na te denken hoe dit juist in elkaar zit. Nadien kan er tijdens de les herhaald worden wat dit principe juist inhoudt en kan hier tijdens de les dieper op ingegaan worden.
​
Ten slotte lijkt het ons ook interessant om deze app in te zetten bij projectwerk. Hierbij kunnen de leerlingen in verschillende groepen gedurende langere tijd werken aan een project rond een onderdeel binnen fysica (vb. Beweging). Aan het einde van het project kunnen dan alle groepen hun bevindingen komen presenteren aan elkaar. Ook voor deze manier van werken is het belangrijk dat de leerkracht eerst de theorie aanbiedt. Tijdens het project moet de leerkracht ook voldoende ondersteuning voorzien, vb. door de leerlingen structuur te bieden en richtvragen mee te geven.
​
Meerwaarde
De app Fysica op school heeft zowel een meerwaarde voor leerlingen als voor leerkrachten.
​
Meerwaarde voor leerlingen:
-
Leerlingen kunnen hiermee op een interactieve, onderzoekende en leuke manier kennis maken met fysica.
-
Leerlingen krijgen een visuele voorstelling van fysische processen.
-
Leerlingen kunnen effectief een manipulatie uitvoeren en zien wat het effect daarvan is.
-
Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag.
-
De theorie wordt toegepast in de praktijk.
​
Meerwaarde voor de leerkracht:
-
Er staat heel veel informatie in.
-
Het is een concrete visuele weergave van abstracte leerstof.
-
Je kan hiermee je leerlingen motiveren.
-
Je kan hiermee op een spelende wijze ingewikkelde leerstof aanbrengen.
-
Je kan je leerlingen aanzetten tot onderzoekend leren.
Randvoorwaarde en kritische noot
-
De leerkracht moet opletten dat leerlingen de app niet enkel zien als een spelletje, maar dat ze de app echt serieus nemen.
-
De grote voorstructurering van de app is enerzijds een voordeel, maar anderzijds ook een nadeel aangezien de leerkracht op deze manier weinig inbreng heeft en pedagogische vrijheid ervaart.